Powiat Włocławski

Przemoc w rodzinie

Załącznik
do uchwały Nr IV/60/11
Rady Powiatu we Włocławku
                                                                                        z dnia  8 kwietnia 2011 roku
 
 

 
 
 
POWIATOWY PROGRAM
PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE
ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE na lata 2011 - 2015
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Włocławek, 2011 rok
 
 
I. Wstęp
 
Zjawisko przemocy w rodzinie od wielu lat stanowi istotny problem społeczny. Pojęcie przemocy w rodzinie zdefiniowane zostało w art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. Nr 180, poz. 1493, z późn.zm.) jako jednorazowe lub powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.
 
O  przemocy możemy powiedzieć, że:
1) jest intencjonalna, tzn. jest zamierzonym działaniem człowieka lub zaniechaniem działania i ma na celu kontrolę nad ofiarą;
2) narusza prawa i dobra osobiste ofiary - sprawca wykorzystuje przewagę siły, narusza podstawowe prawa człowieka np. prawo do nietykalności fizycznej, godności, szacunku;
3) powoduje cierpienie i ból - sprawca naraża zdrowie i życie ofiary na poważne szkody. Doświadczanie bólu i cierpienia sprawia, że ofiara ma mniejszą zdolność do samoobrony;
4) w przemocy rodzinnej istnieje wyraźna asymetria sił - w relacji ofiara - sprawca, jedna ze stron ma przewagę nad drugą. Ofiara jest słabsza, a sprawca silniejszy.
 
Przemoc w rodzinie ogranicza się do czterech podstawowych rodzajów:
1) przemoc fizyczna obejmuje wszelkie działania bezpośrednie, które wyrządzają ból i cierpienie fizyczne;
2)         przemoc psychiczna jest bezpośrednim działaniem krzywdzącym, które wykorzystuje mechanizmy procesów psychologicznych;
3)         przemoc seksualna działa w obszarze zachowań seksualnych,  naruszając intymność pożycia;
4)      przemoc ekonomiczna dotyczy warunków materialnych i opiera się zazwyczaj na uzależnieniu ofiary od statusu materialnego sprawcy.
 
Najczęstszymi ofiarami przemocy są kobiety i dzieci, czy też osoby starsze. Zjawisko to występuje we wszystkich warunkach społeczno-ekonomicznych, we wszystkich grupach społecznych, niezależnie od poziomu wykształcenia czy też sytuacji materialnej.
 
Uznając, że przemoc w rodzinie narusza podstawowe prawa człowieka, w tym prawo do życia i zdrowia oraz poszanowania godności osobistej, a władze publiczne mają obowiązek zapewnić wszystkim obywatelom równe traktowanie i poszanowanie ich praw i wolności, a także w celu zwiększania skuteczności przeciwdziałania przemocy w rodzinie niezbędne jest objęcie pomocą i wsparcie ofiar przemocy, a także podjęcie działa wobec sprawców.
 
II. Zadania jednostek samorządu terytorialnego w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
 
Na mocy art. 6 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie obowiązek realizacji zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie spoczywa m.in. na jednostkach samorządu terytorialnego.
Do zadań własnych powiatu należy w szczególności:
1)     opracowanie i realizacja powiatowego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie;
2)     opracowanie i realizacja programów służących działaniom profilaktycznym mającym na celu udzielenie specjalistycznej pomocy, zwłaszcza w zakresie promowania i wdrożenia prawidłowych metod wychowawczych w stosunku do dzieci w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie;
3)     zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia;
4)     zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach interwencji kryzysowej.
 
Do zadań z zakresu administracji rządowej realizowanych przez powiat należy w szczególności:
1)     tworzenie i prowadzenie specjalistycznych ośrodków wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie;
2)     opracowywanie i realizacja programu korekcyjno-edukacyjnego dla osób stosujących przemoc w rodzinie.
 
 
III. Zadania w zakresie diagnostycznym, profilaktycznym i edukacyjnym dotyczące przemocy w rodzinie
 
Działania wobec ofiar:
1)     udzielenie wsparcia prawnego, psychologicznego i pedagogicznego,
2)     wskazanie miejsc pomocowych na życzenie lub z mocy prawa,
3)     powiadomienie policji, sądu, prokuratury,
4)     uruchomienie działań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa  i interwencją kryzysową (plan działań i schronienie),
 
 
 
Działania wobec dzieci: 
Diagnoza sytuacji  rodzinnej, szkolnej, zdrowotnej - zapewnienie bezpieczeństwa, zdobycie wsparcia rodziny.
 
Działania wobec sprawcy:
1)     przeprowadzenie rozmowy motywującej
a)     do skorzystania z poradni dla osób uzależnionych i podjęcia leczenia odwykowego,
b)    udziału w programie korekcyjno-edukacyjnym,
2)     powiadomienie policji, prokuratury,
3)     kontakt z kuratorami sądowymi.
 
IV. Formy przeciwdziałania przemocy w rodzinie
 
1)     Ośrodek interwencji kryzysowej
Ośrodki interwencji kryzysowej o wielu specjalizacjach udzielają pomocy w różnorodnych sytuacjach od kryzysów normatywnych do ostrych kryzysów sytuacyjnych, takich jak próba samobójcza, śmierć bliskiej osoby czy zdrada. Zazwyczaj ośrodki interwencji kryzysowej prowadzą miejsca hotelowe dla ofiar przemocy w rodzinie.
 
2)     Poradnictwo specjalistyczne
Celem funkcjonowania poradnictwa jest niesienie pomocy osobom doznającym przemocy, poszkodowanym w wyniku zdarzeń losowych, znajdującym się w sytuacjach kryzysu. W skład poradnictwa specjalistycznego wchodzi - poradnictwo prawne, psychologiczne, pedagogiczne i rodzinne.
Specyfika poradnictwa opiera się głównie o porady dotyczące kryzysów małżeńskich, alkoholizmu, przemocy w rodzinie, problemów samotnych matek, radzenia sobie w kryzysem związanym z utratą osoby bliskiej, kłopotów z zagrożeniem chorobą psychiczną, zaburzeń emocjonalnych i osobowościowych, prowadzenia krótko i długoterminowej terapii, poradnictwa w zakresie pism procesowych związanych z przemocą, obowiązkiem alimentacyjnym, rozpadem związku małżeńskiego, spraw ubezwłasnowolnienia, eksmisji, prawowaniem władzy rodzicielskiej, wykorzystywaniem dzieci, pomoc w wejściu w dorosłe życie związane z procesem usamodzielnienia, wsparcia i pośrednictwa najbardziej potrzebującym w sprawach socjalnych, problemem uzależnień od narkotyków w połączeniu z nasilającymi się depresjami u młodzieży, problemem dzieci molestowanych, osieroconych, losy dzieci, które żyją w środowisku przemocy fizycznej i psychologicznej w szkołach, depresji u dzieci i młodzieży.
 
Od lipca 2004 roku do chwili obecnej przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie we Włocławku funkcjonuje punkt poradnictwa specjalistycznego dla osób i rodzin będących ofiarami przemocy bądź znajdujących się w innej sytuacji kryzysowej. Obejmuje on pomocą i wsparciem  mieszkańców powiatu  włocławskiego, bez względu na wiek, płeć i status materialny osób zgłaszających się. Bezpłatnych porad udziela psycholog, prawnik i pedagog. Specjaliści mają wspólny dyżur raz w tygodniu kompleksowo rozwiązując zgłaszane problemy. W celu udzielenia bardziej efektywnej pomocy współpracują oni z ośrodkami pomocy społecznej, policją, szkołami, poradnią uzależnień, sądem i prokuraturą. Punkt poradnictwa czynny jest w każdy poniedziałek w godz.15,30 – 17,30.
Głównym celem prowadzonego poradnictwa jest zapobieganie powstawaniu lub pogłębianiu się dysfunkcji osób i rodzin oraz pomoc w wychodzeniu z sytuacji kryzysowej.
Zatrudnieni specjaliści prowadzą poradnictwo na rzecz osób znajdujących się w sytuacjach kryzysowych poprzez:
- udzielanie pełnej informacji osobom o prawach i uprawnieniach wynikających     z obowiązujących aktów prawnych,
- przygotowanie różnego rodzaju pism np. pozwów do Sądu, odwołań itp.,
   - ułatwianie kontaktów z różnymi instytucjami, np. Sądem, Prokuraturą, z właściwym ośrodkiem pomocy społecznej, noclegownią,
- pomoc psychologiczną dla osób indywidualnych i rodzin w sytuacjach trudnych, kryzysowych wymagających interwencji psychologicznej,
- mediacje w sytuacjach konfliktowych,
- konsultacje i porady psychologiczne.
W 2010 roku specjaliści zatrudnieni w punkcie poradnictwa udzielili pomocy 142 osobom, w tym 77 osobom doznającym przemocy w rodzinie.
 
V. Cel programu
 
1.         Celem  niniejszego programu  jest zwiększenie skuteczności działań na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie na terenie powiatu włocławskiego. Ma on także przyczynić się do ograniczenia skali problemu i skutków przemocy domowej.
 
Istotnym jest podejmowanie kompleksowych działań ukierunkowanych zarówno na ochronę ofiar przemocy, jak i na edukowanie osób stosujących przemoc i korygowanie agresywnych postaw i zachowań.
 
2. Cel ogólny  realizowany będzie przez:
1)        działania z zakresu poradnictwa  -  wsparcie i profesjonalna pomoc,
2)        zwiększenie dostępności pomocy dla osób doznających przemocy w rodzinie i skuteczności obrony ich praw,
3)        oddziaływania na sprawców przemocy w rodzinie,
4)        szkolenie służb zajmujących się przemocą w rodzinie,
5)        systematyczne diagnozowanie zjawiska przemocy w rodzinie,
6)        wzrost świadomości i  wrażliwości społecznej wobec przemocy w rodzinie.
 
3. Program skierowany jest do:
a)        ofiar przemocy w rodzinie, w tym:
       - współmałżonków lub partnerów w związkach nieformalnych,
       - dzieci,
       - osób starszych,
       - osób niepełnosprawnych,
b) sprawców przemocy w rodzinie,
c) świadków przemocy w rodzinie,
d) przedstawicieli instytucji i służb zobowiązanych do udzielania pomocy w sytuacji przemocy,
e) społeczności lokalnej.
 
VI. Spodziewane rezultaty:
 
1)     zmniejszenie rozmiarów zjawiska przemocy w rodzinie,
2)     zwiększenie skuteczności i dostępności pomocy dla ofiar przemocy,
3) edukacja sprawców przemocy,
4) przerwanie kręgu milczenia związanego z przemocą,
5) zwiększenie społecznej wrażliwości i zaangażowania w sprawy przeciwdziałania przemocy,
6) pogłębianie wiedzy społeczeństwa o zjawisku przemocy i sposobach radzenia sobie z tym problemem,
7) wzrost świadomości społecznej o przeciwdziałaniu niepożądanych zjawisk.
 
VII. Źródła finansowania
 
Program będzie finansowany z różnych źródeł: budżetu samorządu powiatowego, budżetu państwa i innych źródeł zewnętrznych.
 
VIII. Realizatorzy
 
Niniejszy Program jest długofalowym, charakteryzującym się ogólnymi zarysami działań. Będzie realizowany we współpracy z lokalnymi samorządami, instytucjami, organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami, które zajmują się sprawami rodziny.
 
IX. Sposób kontroli realizacji
 
Informację z realizacji niniejszego programu Dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie składać będzie corocznie Radzie Powiatu we Włocławku wraz ze  sprawozdaniem z działalności Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie.
 
X. Podstawa prawna
 
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. Nr 180, poz. 1493, z późn.zm.), ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2009 r. Nr  175, poz. 1362, z późn.zm.), oraz Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie przyjęty uchwałą Nr 162/2006 Rady Ministrów z dnia 25 września 2006 r.